Wymogi względem członków rady nadzorczej

Wymogi względem członków rady nadzorczej

Wprowadzenie

Kodeks spółek handlowych wymienia ogólne warunki, jakie powinny spełniać osoby wchodzące w skład organów spółki oraz jej likwidatorzy. W przypadku ich nie spełnienia osoba taka nie zostanie wpisana do rejestru przedsiębiorców. Wynika to z faktu, że osoba spełniająca chociażby jedną negatywną przesłankę nie ma uprawnień do pełnienia wskazanych wyżej funkcji.

Dlatego też jakakolwiek uchwała w zakresie powołania takiej osoby nie będzie wywoływać skutku. W przypadku zaś, gdyby negatywna przesłanka zaistniała już w trakcie pełnienia przez nią funkcji w organie spółki, powoduje to automatyczne wygaśnięcie jej mandatu. Nie jest zatem konieczne podejmowanie dodatkowej uchwały w tym przedmiocie.

Wymogi podstawowe

Osoba, która ma zostać piastunem organu zarządzającego spółką musi zatem spełniać następujące kryteria:

• posiadać pełną zdolność do czynności prawnych,

• nie została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa określone w przepisach rozdziałów XXXIII-XXXVII Kodeksu karnego oraz w art. 585, art. 587, art. 590 i w art. 591 k.s.h.,

• nie orzeczono względem niej zakazu pełnienia funkcji w organach spółki kapitałowej. Zakaz taki może zostać zaś orzeczony czy to jako środek karny (zob. 39 Kodeksu karnego), czy też przez sąd upadłościowy w ramach postępowania o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej (zob. art. 373 i n. ustawy Prawo upadłościowe). Zakaz ten oraz środek karny orzekane są na czas określony. Po jego upływie zdolność pełnienia funkcji w zarządzie spółki zostaje przywrócona.

Zatarcie skazania

Przy czym, zakaz pełnienia przedmiotowych funkcji związany z popełnieniem ww. przestępstw ustaje z upływem piątego roku od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego, jednakże nie może zakończyć się wcześniej niż z upływem trzech lat od dnia zakończenia okresu odbywania kary. Co prawda w niektórych przypadkach dochodzi szybciej do zatarcia skazania. Przykładowo, w przypadku odstąpienia od wymierzania kary przez sąd. Niemniej nie można przyjąć fikcji, jaką stanowi zatarcie skazania jakoby wyrok karny skazujący w ogóle nie zapadł. Innymi słowy, wcześniejsze zatarcie skazania nie wpłynie na skrócenie pięcioletniego zakazu pełnienia funkcji w organach spółki kapitałowej.

Wspólnik i członek zarządu a rada nadzorcza

W skład rady nadzorczej można powołać wspólnika albo osobę spoza spółki. W tym zakresie pełną decyzyjność pozostawiono osobom uprawnionym do obsadzenia organu nadzoru. Członek zarządu spółki akcyjnej nie może być jednocześnie członkiem jej rady nadzorczej. Zakaz ten obejmuje również członków zarządu i likwidatorów spółki lub spółdzielni zależnej od danej spółki. Osoby wskazane w poprzednim zdaniu nie mogą zatem zasiadać w radzie nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółki dominującej, nad tą w której pełnią oni funkcję członków zarządu.

Zakaz ten obowiązuje rzecz jasna również w drugą stronę, tj. członek rady nadzorczej nie może być powołany na członka zarządu spółki. Wyjątek w tym zakresie stanowi możliwość delegowania przez radę nadzorczą swojego przedstawiciela do czasowego sprawowania funkcji członka zarządu. Kompetencja taka musi jednakże wynikać z postanowień umowy spółki, które powinny określać przesłanki jej stosowania (np. rezygnacja członka zarządu, bądź zaistnienie innych zdarzeń powodujących czasowe nieobsadzenie stanowiska w zarządzie), a także czas trwania takiej delegacji. Brak określenia tego ostatniego elementu mógłby bowiem prowadzić do obchodzenia przepisów o wyborze zarządu. Na marginesie należy dodać, że członek rady nadzorczej delegowany w skład zarządu uzyskuje wszelkie prawa ale także i obowiązki ciążące na zarządzie spółki, w tym może ponosić odpowiedzialność na równi z pozostałymi członkami zarządu.