Objęcie udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym

Na wstępie należy wyjaśnić, że podwyższenie kapitału zakładowego spółki z o.o., które dokonywane jest bez zmiany umowy jej spółki, wymaga uchwały wspólników. O ile nic innego nie wynika z treści umowy spółki, uchwała taka podejmowana jest bezwzględną większością głosów. Zarząd spółki z o.o. nie ma zatem kompetencji do podejmowania uchwały w przedmiocie podwyższenia kapitału zakładowego, bądź o decydowaniu o wyłączeniu, czy też ograniczeniu prawa pierwszeństwa poszczególnych wspólników. Kompetencja ta nie może zostać przekazana zarządowi w umowie spółki lub uchwale wspólników.

Brak konieczności zmiany umowy spółki przy takim podwyższeniu skutkuje pewnymi uproszczeniami. Przede wszystkim uchwała wspólników o podwyższeniu kapitału zakładowego nie wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Wystarczające zatem będzie jej powzięcie w zwykłej formie pisemnej. Nie jest także wykluczone posłużenie się formą glosowania korespondencyjnego. Uchwała taka może zostać powzięta również na zgromadzeniu wspólników, które odbywa się w trybie art. 240 k.s.h., tj. bez formalnego zwołania. Przypomnijmy, że jest to możliwe, gdy cały kapitał zakładowy jest reprezentowany, a nikt z obecnych nie zgłosił sprzeciwu dotyczącego odbycia zgromadzenia lub wniesienia poszczególnych spraw do porządku obrad.

Zasadą jest, że dotychczasowi wspólnicy mają prawo pierwszeństwa do objęcia nowych udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym w stosunku do swoich dotychczasowych udziałów. Niemniej, zarówno w umowie spółki z o.o., jak i w uchwale podejmowanej w przedmiocie podwyższenia kapitału zakładowego, możliwe jest wyłączenie prawa pierwszeństwa wspólników. Udziałowcy mogą również je ograniczyć, przeznaczając część nowo utworzonych udziałów do objęcia przez osoby trzecie. Należy przy tym pamiętać, że uchwała o podwyższeniu kapitału zakładowego, która pozbawia wspólników prawa pierwszeństwa w objęciu nowych udziałów, może zostać niekiedy zaskarżona do sądu pozwem o jej uchylenie. Jedną z podstaw do wystąpienia z tego typu roszczeniem jest bowiem pokrzywdzenie wspólnika. Powództwo o uchylenie uchwały wspólników można wszakże wnieść jedynie w terminie miesiąca od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie sześciu miesięcy od dnia powzięcia uchwały.

Na marginesie należy wyjaśnić, że w przypadku podwyższenia kapitału zakładowego na podstawie postanowień umowy spółki, oświadczenia dotychczasowych wspólników o objęciu nowych udziałów wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności. Nie jest zatem konieczne składanie ich w formie aktu notarialnego. Wyjątek ten nie dotyczy natomiast osób spoza grona wspólników, którzy obejmują udziały w podwyższonym kapitale zakładowym, np. inwestora. W tym przypadku konieczne będzie zachowanie formy aktu notarialnego do złożenia oświadczenia o objęciu udziałów.

Dokumenty te, tj. uchwałę wspólników oraz oświadczenia o objęciu udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym zarząd spółki zobligowany jest złożyć w sądzie rejestrowym wraz z odpowiednimi formularzami ustawowymi (KRS-Z3 oraz KRS-ZE), a także aktualną listą wspólników oraz oświadczeniem podpisanym przez wszystkich członków zarządu stwierdzającym, że wkłady na pokrycie podwyższonego kapitału zakładowego zostały wniesione przez wszystkich wspólników w całości.

Michał Koralewski