Co to jest rękojmia za wady

Co to jest rękojmia za wady

Rękojmia powstaje przez sam fakt nabycia rzeczy albo zamówienia jej wykonania w ramach innej umowy. Przykładowo o dzieło, umowy dostawy, bądź umowy o roboty budowlane. Do powstania odpowiedzialności z tytułu rękojmi nie jest potrzeba żadna dodatkowa umowa. Wynika ona bowiem wprost z przepisów prawa. Rękojmia to zatem forma ustawowej odpowiedzialności sprzedawcy i wykonawcy za przekazany nabywcy towar.

Co ważne, w przypadku, gdy nabywcą jest konsument, nie jest możliwe wyłączenie ani ograniczenie odpowiedzialności rękojmianej sprzedawcy. Możliwość taka istnieje natomiast w przypadku umowy pomiędzy przedsiębiorcami.

Na gruncie polskiego prawa cywilnego istnieją dwa rodzaje rękojmi: za wady fizyczne rzeczy oraz za je wady prawne. Wadą fizyczną rzeczy jest wada zmniejszająca jej wartość lub użyteczność oraz sytuacje, gdy rzecz nie ma właściwości, o których istnieniu zapewnił sprzedawca, a także gdy rzecz wydano w stanie niezupełnym. Wada prawna to sytuacja, gdy rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej.

Co to jest wada fizyczna

Wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:

1. nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub z przeznaczenia (np. lodówka nie chłodzi);
2. nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór (np. wodoodporne panele uległy zniszczeniu po lekkim zalaniu);
3. nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia (np. znaną sprzedawcy intencją kupującego było nabycie gresu na zewnętrzny taras, a produkt ten nie był mrozoodporny);
4. została kupującemu wydana w stanie niezupełnym (np. komputer wydano bez kabla pozwalającego na jego ładowanie).
5. rzecz sprzedana będzie miała wadę także w razie nieprawidłowego jej zamontowania i uruchomienia. Jednakże tylko, gdy czynności te zostały wykonane przez sprzedawcę. Względnie osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy.

Jeżeli kupującym jest konsument, na równi z zapewnieniem sprzedawcy traktuje się publiczne zapewnienia producenta lub jego przedstawiciela. A także osoby, która wprowadza rzecz do obrotu w zakresie swojej działalności gospodarczej, oraz osoby, która przez umieszczenie na rzeczy sprzedanej swojej nazwy, znaku towarowego lub innego oznaczenia odróżniającego przedstawia się jako producent (np. zapewnienie zamieszczone w reklamie lub ogłoszeniu).

Co to jest wada prawna

Wada prawna powstaje w sytuacji, gdy rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej. Jeżeli rzecz jest obciążona prawem osoby trzeciej (np. sprzedano mieszkanie obciążone prawem nieujawnionym w księdze wieczystej). A także jeżeli ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu. Przykładowo, rzecz została zajęta przez komornika). W razie sprzedaży prawa sprzedawca jest odpowiedzialny także za istnienie prawa (wada prawna.

Kiedy można skorzystać z rękojmi

 Ustawowe terminy rękojmi za wady fizyczne rzeczy są następujące:

• rzeczy ruchome – dwa lata od wydania,
• nieruchomości – pięć lat od wydania,
• rzeczy używane – strony mogą skrócić okres rękojmi, z tym że względem konsumentów nie może być krótszy niż jeden rok.

Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad przedawnia się z upływem roku od wykrycia wady. Jeżeli kupującym jest konsument, termin przedawnienia nie może zakończyć się przed upływem ww. terminów rękojmi (2 lub 5 lat).

Przy sprzedaży między przedsiębiorcami kupujący traci uprawnienia z rękojmi, jeżeli nie zbadał rzeczy w czasie i w sposób przyjęty przy rzeczach tego rodzaju. A nadto nie zawiadomił niezwłocznie sprzedawcy o wadzie. W wypadku gdy wada wyszła na jaw dopiero później – jeżeli nie zawiadomił sprzedawcy niezwłocznie po jej stwierdzeniu. Zasady tej nie stosuje się, gdy sprzedawca wiedział o wadzie albo zapewnił kupującego, że wady nie istnieją.

 Takie same zasady stosuje się do rękojmi za wady prawne. Z tym, że okres rękojmi wynosi w tym przypadku jeden rok.

Czego może domagać się nabywca

Kupujący, który korzysta z rękojmi za wady rzeczy może:

• odstąpić od umowy sprzedaży,
• żądać obniżenia ceny,
• żądać dostarczenia zamiast rzeczy wadliwych takiej samej ilości rzeczy wolnych od wad oraz naprawienia szkody wynikłej z opóźnienia. Dotyczy to sytuacji, gdy umowa obejmuje rzeczy nieoznaczone,
• żądać usunięcia wady, wyznaczając w tym celu odpowiedni termin z zagrożeniem, że po bezskutecznym upływie od umowy odstąpi. Dotyczy to przypadków, gdy sprzedawca jest wytwórcą rzeczy oznaczonej co do tożsamości.

Jeżeli kupujący żądał wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady, termin do skorzystania z innych uprawnień rozpoczyna się z chwilą bezskutecznego upływu terminu do wymiany rzeczy lub usunięcia wady.

W razie dochodzenia uprawnienia z rękojmi za wady, termin do wykonania innych uprawnień ulega zawieszeniu do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. To samo dotyczy postępowania mediacyjnego. Przy czym termin do wykonania innych uprawnień zaczyna biec od dnia odmowy zatwierdzenia ugody lub zakończenia mediacji.