Kształtowanie pozycji komandytariusza poprzez umowę spółki

Ustawodawca pozostawił wspólnikom zawiązującym spółkę komandytową bardzo dużą swobodę w kształtowaniu ich praw i obowiązków w ramach tworzonej jednostki organizacyjnej. W odniesieniu do komandytariuszy zakres dozwolonych modyfikacji podzielić można na następujące kategorie:

1. Stosunki wewnętrzne w spółce:

• prowadzenia spraw spółki przez komandytariusza,
• wpływ komandytariusza na podejmowanie decyzji w sprawach przekraczających zwykły zarząd,
• siła głosu komandytariusza przy podejmowaniu decyzji w spółce,
• udział komandytariusza w zatwierdzaniu rocznego sprawozdania finansowego,
• wpływ komandytariusza na zmiany umowy spółki,
• uprawnienia kontrolne komandytariusza w spółce,

2. Dodatkowe obowiązki komandytariusza względem spółki:

• obowiązek lojalności względem spółki,
• zakaz konkurencji,

3. Pozycja majątkowa komandytariusza:

• odpowiedzialność komandytariusza za zobowiązania spółki,
• sposób obliczania udziału komandytariusza w zysku i stracie spółki,
• zatrzymanie części zysku przypadającego komandytariuszowi w spółce,
• odsetki należne komandytariuszowi,
• nakładanie kar umownych na komandytariusza, 

4. Zmiany podmiotowe w spółce:

• uzyskanie statusu komplementariusza,
• wpływ śmierci komandytariusza na trwanie spółki,
• rola spadkobierców komandytariusza w spółce.

Liczba dopuszczalnych zmian w zakresie pozycji komandytariusza w spółce pozwala na ukształtowanie jej jako:

• inwestycji pasywnej, w której komandytariusz pozostaje jedynie wierzycielem biernym, który nie uczestniczy w bieżącym zarządzaniu spółką oraz nie odpowiada za jej zobowiązania, jednakże posiada określony udział w zyskach. Taka konfiguracja praw i obowiązków komandytariusza zbliża go do pozycji akcjonariusza w spółce komandytowo-akcyjnej, w której nie ustanowiono rady nadzorczej. Pozwala to w pewnym przybliżeniu czerpać korzyści z osobowego charakteru spółki komandytowej (zwłaszcza w zakresie opodatkowania dochodu), ze statusem wspólników charakterystycznym dla spółki komandytowo-akcyjnej,
• aktywnej roli w zarządzaniu spółką, w której komandytariusze uzyskują większy wpływ na prowadzenie bieżących spraw spółki korzystając jednocześnie z ochrony ich majątków osobistych przed wierzycielami spółki. Ten model ukształtowania pozycji komandytariusza w spółce stosowany jest zwłaszcza w przypadkach, gdy komplementariuszem spółki jest spółka kapitałowa, której wspólnikami są komandytariusze. Pozwala to na uproszczenie procesu decyzyjnego i zarządzania spółką,
• mieszanej, zgodnie z modelem kodeksowym, bądź z modyfikacją jedynie niektórych praw i obowiązków komandytariusza względem regulacji ustawowej. Ta wersja umowy spółki komandytowej spotykana jest najczęściej w praktyce, przy czym rodzaj wprowadzanych zmian różnoraki.

Wskazać także należy na te elementy umowy spółki komandytowej, które kształtowane są przez przepisy bezwzględnie obowiązujące. Są nimi:

• sposób tworzenia firmy spółki poprzez wprowadzenie zakazu umieszczania w niej nazwy lub nazwiska komandytariusza,
• zasady reprezentacji spółki przez komandytariusza,
• odpowiedzialność komandytariusza względem osób trzecich,
• zakaz zwolnienia komandytariusza z obowiązku wniesienia wkładu do spółki,
• zakaz pozbawienia komandytariusza podstawowych uprawnień kontrolnych, o których mowa w art. 120 §1 i 2 k.s.h.

Fragment pochodzi z:
M. Koralewski, Kształtowanie pozycji komandytariusza w umowie spółki

LEX dla Notariuszy
http://www.produkty.lex.pl/notariusz