Umowa pożyczki ze spółką zależną

Zgodnie z art. 15 §2 k.s.h., zawarcie przez spółkę zależną umowy kredytu, pożyczki, poręczenia lub innej podobnej umowy z członkiem zarządu, prokurentem lub likwidatorem spółki dominującej wymaga zgody zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia spółki dominującej. Co do zasady natomiast, jeżeli do dokonania czynności prawnej przez spółkę ustawa wymaga uchwały wspólników albo walnego zgromadzenia bądź rady nadzorczej, czynność prawna dokonana bez wymaganej uchwały jest nieważna.

W myśl art. 17 §2 k.s.h., zgoda może być jednak wyrażona przed złożeniem oświadczenia przez spółkę albo po jego złożeniu, nie później jednak niż w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia oświadczenia przez spółkę. Potwierdzenie wyrażone po złożeniu oświadczenia ma moc wsteczną od chwili dokonania czynności prawnej.

Stąd też także po zawarciu umowy istnieje możliwość sanowania przedmiotowej czynności prawnej (umowy pożyczki). Konieczne jest wszakże podjęcie uchwały na jej dokonanie przez zgromadzenie wspólników spółki dominującej. Co ważne, musi zostać ona podjęta przed upływem dwóch miesięcy od dnia zawarcia umowy ze spółką zależną. Ustawodawca nie nakazuje wszakże aby w tym celu koniecznym było zwoływanie nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników. Możliwe będzie zatem wykorzystanie instytucji wskazanych w przepisach art. 239-240 k.s.h. Pierwszy z nich umożliwia podjęcie dodatkowej uchwały na już uprzednio zwołanym zgromadzeniu. W takim wypadku konieczne jest wszakże aby cały kapitał zakładowy był reprezentowany na zgromadzeniu oraz nikt z obecnych nie zgłosił sprzeciwu dotyczącego powzięcia uchwały. Drugi z przepisów umożliwia natomiast podjęcie uchwały bez konieczności zwoływania zgromadzenia wspólników. Wszakże i w takim wypadku cały kapitał zakładowy musi być reprezentowany, a nikt z obecnych nie może zgłosić sprzeciwu dotyczącego odbycia zgromadzenia lub wniesienia poszczególnych spraw do porządku obrad.

Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie jednej z przywołanych instytucji koniecznym będzie zwołanie nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników w celu wyrażenia zgody wstecznej na zawarcie opisanej w pytaniu umowy pożyczki. Uprawnienie do zwołania takiego zgromadzenia przysługuje zarządowi, a także rada nadzorcza oraz komisja rewizyjna, jeżeli zwołanie go uznają za wskazane, a zarząd nie zwoła zgromadzenia wspólników w terminie dwóch tygodni od dnia zgłoszenia odpowiedniego żądania przez radę nadzorczą lub komisję rewizyjną. Z żądaniem zwołania zgromadzenia do zarządu spółki może natomiast wystąpić wspólnik lub wspólnicy reprezentujący co najmniej jedną dziesiątą kapitału zakładowego Żądanie takie należy złożyć na piśmie zarządowi najpóźniej na miesiąc przed proponowanym terminem zgromadzenia wspólników. Jeżeli w terminie dwóch tygodni od dnia przedstawienia żądania zarządowi nadzwyczajne zgromadzenie wspólników nie zostanie zwołane, sąd rejestrowy może, po wezwaniu zarządu do złożenia oświadczenia, upoważnić do zwołania nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników występujących z tym żądaniem.

Jak wynika z powyższego, umowa pożyczki zawarta bez zgody wyrażonej w uchwale zgromadzenia wspólników spółki dominującej może zostać jeszcze sanowana. Jednakże wybór konkretnej opcji działania – z wyżej wskazanych – zależeć będzie od okoliczności faktycznych sprawy. W szczególności zaś możliwości skorzystania z przepisów art. 239 k.s.h. albo art. 240 k.s.h.

Fragment pochodzi z:
Michał Koralewski, Pytania i odpowiedzi, Wydawnictwo Wiedza i Praktyka